sasakala situ bageundit

sasakala situ bageundit

Contoh dongeng bahasa sunda, sasakala situ bageundit
Di wewengkon Garut aya situ anu ngaranna kawentar ka mana-
mana, nyaéta Situ Bagendit. Cék sasakala mah, éta Situ Bagendit
téh asal-muasalna kieu:
Baheula, aya hiji randa beunghar katelahna Nyi Endit. Ieu téh
saenyana mah nénéhna, da ngaranna sajati mah Nyi Bagendit.
Manéhna téh kacida pisan kumedna.
Geus taya nu bireuk deui kana kakumedanana téh. Salian ti
pakacar-pakacarna mah, tara aya nu larsup ka imahna. Éstuning
lain babasan éta mah hirup nyorangan téh. Ngahaja mencilkeun
manéh, ngababakan di tengah pasawahan anu upluk-aplak.
Maksudna taya lian, ku bawaning embung campur jeung batur, da
sieun kasoro téa.
Kacaturkeun keur usum panén, di ditu di dieu ceuyah dibaruat. Ka
sawah Nyi Endit ogé réa nu gacong. Ari réngsé dibuat jeung
sanggeus paréna dikaleuitkeun, sakumaha tali paranti, Nyi Endit
nyieun sidekah. Ngondang lebé jeung sawatara tatangga.
Popolahna saniskara ku sorangan, teu aya nu ngabantuan. Barang
geus tarapti, sakur nu mantuan ngakut tuluy diondang ngariung
tumpeng. Atuh anu ngariung téh nepi ka ratusna. Tapi sadia
tumpengna teu sabaraha, nepi ka ngan sakotéap gé geus bérés,
bari tingkarétap kénéh.
Keur meujeuhna balakécrakan, solongkrong aya aki-aki bongkok
nu nyampeurkeun. Ku pribumi teu ditari teu ditakon. Nya pok aki-
aki téh waléh yén teu kawawa lapar, sugan aya sih piwelas. Ana
gantawang téh Nyi Endit bet nyarékan, nyék-sék-nyéksékkeun,
pajarkeun téh taya kaéra, teu ngahutang gawé, ménta bagian.
Tungtungna nepi ka nundung, aki-aki dititah nyingkah. Cindekna
mah geus lain picaritaeun wé.
Aki-aki indit bari jumarigjeug, bangun teu nangan. Méméh indit
manéhna ngomong kieu, “Sagala gé boh ka nu hadé boh ka nu
goréng, moal taya wawalesna.”
Ngomong kitu téh kasaksian ku sakur nu aya di dinya.
Saréngséna nu dalahar tuluy amit rék baralik. Kakara gé
patinglaléos, rug-reg ngarandeg, sabab aya nu tinggarero, “Caah!
Caah!” cenah.
Henteu kanyahoan deui ti mana datangna cai, ngan leb wé
pakarangan Nyi Endit téh geus kakeueum. Atuh kacida ributna,
jalma-jalma geus teu inget ka diri batur, asal salamet dirina baé.
Nyi Endit ogé nya kitu, niat rék nyingkiran cai, tapi barang kaluar
pisan ti imahna, cai téh nepi ka lir ombak laut tinggaruling ka
palebah Nyi Endit. Imahna terus kakeueum méh laput.
Nyi Endit angkleung-angkleungan, bari satungtung bisa mah teu
weléh-weléh sasambat ménta tulung Tapi taya nu nulungan, da
batur gé sarua ripuhna. Nyi Endit ngalelep. Beuki lila, cai téh beuki
gedé baé. Nepi ka jadi situna, ngeueum sakabéh pakaya Nyi
Bagendit.